ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟ
Το Πυθαγόρειο είναι χωριό της Σάμου, χτισμένο στην νοτιοανατολική πλευρά του νησιού.Βρίσκεται νότια της πόλης της Σάμου και σε απόσταση 12 χιλιόμετρα απ’ αυτήν Ο πληθυσμός του σύμφωνα με την απογραφή του 2011 είναι 1.272 κάτοικοι. Το όνομα του οικισμού μέχρι το 1955 ήταν Τηγάνι, οπότε μετονομάστηκε σε Πυθαγόρειο απ’ τη Διεθνή Οργάνωση Πυθαγορείων, προς τιμήν του μεγάλου φιλόσοφου Πυθαγόρα που καταγόταν από τη Σάμο. Διοικητικά ανήκει στον Δήμο Σάμου, ενώ μέχρι τα τέλη του 2010 αποτελούσε έδρα του Δήμου Πυθαγορείου. Το Πυθαγόρειο είναι μια πανέμορφη παραλιακή κοσμοπολίτικη κωμόπολη,με ιδιαίτερη κίνηση το καλοκαίρι.

Στη θέση του Πυθαγορείου στην αρχαιότητα βρισκόταν η αρχαία πόλη της Σάμου. Το λιμάνι του σημερινού οικισμού ταυτίζεται με το λιμάνι της αρχαίας πόλης, το οποίο ο Ηρόδοτος το περιγράφει ως ένα από τα θαυμαστά έργα του νησιού και θεωρείται το αρχαιότερο τεχνητό λιμάνι της Μεσογείου. Τα ερείπια των ελληνικών ρωμαϊκών μνημείων και το εντυπωσιακό «Ευπαλίνειο όρυγμα» ή «Υδραγωγείο του Ευπαλίνου», μαζί με το Ηραίο της Σάμου, κηρύχθηκαν Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO το 1992.

Νεότερο αξιόλογο κτίσμα στο Πυθαγόρειο αποτελεί ο πύργος του Λυκούργου Λογοθέτη, που δεσπόζει στην δυτική πλευρά του οικισμού. Χτίστηκε το 1824 και πρόκειται για διώροφο κτίσμα σε οχυρωματική διάταξη. Στο λιμάνι ξεχωρίζει το άγαλμα του Πυθαγόρα, ένα σύγχρονο γλυπτό που απεικονίζει τον Πυθαγόρα με το περίφημο θεώρημα του.

ΣΑΜΟΣ
Χτίστηκε περίπου στα μέσα του 18ου αιώνα ως λιμάνι του Βαθέος. Η πόλη αρχικά έφερε την ονομασία Κάτω Βαθύ ή Γιαλός και Λιμένας Βαθέος για να ξεχωρίζει από τον παλαιότερο οικισμό Βαθύ (σημερινό Άνω Βαθύ), το οποίο ήταν χτισμένο στην πλαγιά του λόφου πίσω ακριβώς από το λιμάνι. Αναπτύχθηκε περισσότερο μετά την ίδρυση της Ηγεμονίας της Σάμου, οπότε και αποτέλεσε διοικητικό κέντρο του νησιού. Στο διάστημα 1834-1849 η πόλη είχε μετονομαστεί σε Στεφανούπολη, από το όνομα του πρώτου Ηγεμόνα της Σάμου, Στέφανου Βογορίδη. Μετά την καθαίρεση του Βογορίδη επανήλθε το παλαιότερο όνομα της. Κατά τη διάρκεια του 2ου μισού του 19ου αιώνα σημειώθηκε αύξηση του πληθυσμού της και ανοικοδόμηση πολλών δημόσιων κτιρίων.

Μετά την ενσωμάτωση της Σάμου στο ελληνικό κράτος τον Νοέμβριο του 1912, η πόλη παρέμεινε διοικητικό κέντρο, καθώς ορίστηκε έδρα του νομού Σάμου. Κατά τη διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου υπήρξε έδρα των ιταλικών δυνάμεων κατοχής. Τον Νοέμβριο του 1943 βομβαρδίστηκε από Γερμανικές αεροπορικές δυνάμεις και υπέστη μεγάλες καταστροφές. Το 1958, απέκτησε επίσημα την ονομασία Σάμος που αντικατέστησε την παλαιότερη ονομασία Λιμένας Βαθέος.

ΚΟΚΚΑΡΙ
Το Κοκκάρι είναι παραθαλάσσιο χωριό της Σάμου με υψόμετρο 10 μέτρα. Βρίσκεται 11 χλμ. μακριά από την Πόλη Της Σάμου (Βαθύ όπως το ονομάζουν οι ντόπιοι), όπου είμαι η πρωτεύουσα του νησιού και πρωτεύουσα του Νόμου Σάμου.

Το Κοκκάρι βρίσκεται στις βόρειες ακτές της Σάμου, επάνω στη επαρχιακή οδό Σάμου – Καρλοβασίου και απέχει 10 χλμ. ΒΔ. της πόλης της Σάμου. Η κύρια απασχόληση των κατοίκων του Κοκκαριού είναι ο τουρισμός, καθώς πρόκειται για ένα από τα πιο αναπτυγμένα τουριστικά θέρετρα του νησιού. Πόλο έλξης στο Κοκκάρι αποτελούν τα καλοδιατηρημένα παλιά σπίτια, το μικρό λιμάνι και οι παραλίες (Τσαμαδού, Λεμονάκια και Τσάμπου) που το περιβάλλουν. Ένα από τα σημαντικά αξιοθέατα του Κοκκαριού είναι η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, ενώ μεγάλο πανηγύρι διεξάγεται στις 27 Ιουλίου, εορτή του Αγίου Παντελεήμονα.

Το Κοκκάρι χτίστηκε στις αρχές του 19ου αιώνα ως επίνειο του χωριού Μυτιληνιοί. Σύμφωνα με την εκδοχή του Σάμιου λόγιου Επαμεινώνδα Σταματιάδη το όνομά του αποδίδεται στην εκτεταμένη καλλιέργεια του κοκκαριού, ενός είδους μικρού κρεμμυδιού. Μια άλλη εκδοχή αναφέρει ως αιτία προέλευσης το όνομα του πρώτου οικιστή της περιοχής. Ως κοινότητα συστάθηκε για πρώτη φορά το 1918 με το ΦΕΚ 204Α – 21/09/1918. Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης αποτελεί τοπική κοινότητα που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Βαθέος του Δήμου Σάμου και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 1.060 κατοίκους.

ΚΑΡΛΟΒΑΣΙ
Το Καρλόβασι είναι κωμόπολη του νομού Σάμου με πληθυσμό 6.708 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2011 και είναι φοιτητική πόλη. Είναι το δεύτερο πολυπληθέστερο κέντρο του νησιού μετά την Πόλη της Σάμου. Είναι γνωστή και ως συμπρωτεύουσα του νομού Σάμου.

Το Καρλόβασι βρίσκεται στα Βορειοδυτικά του νησιού και αποτελείται από 5 συνοικίες: Το Παλαιό Καρλόβασι, το Νέο Καρλόβασι, το Μεσαίο Καρλόβασι, τον Όρμο και το Λιμάνι. Γι’αυτό στο παρελθόν λεγόταν Καρλοβάσια. Παράγει ελιές, λάδι, εξαιρετικά κρασιά με παγκόσμια βραβεία, σιτηρά, σταφίδες, μέλι, σύκα. Είχε πολλά βυρσοδεψεία και καπνεργοστάσια τα οποία σταδιακά έκλεισαν λόγω της ανάπτυξης άλλων μορφών βιομηχανίας και τεχνολογίας. Στο Καρλόβασι βρίσκεται και η Σχολή Θετικών επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, που περιλαμβάνει τις σχολές: Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων, Μαθηματικών και Στατιστικής.
Σύμφωνα με το μεγάλο Σαμιώτη ιστορικό Επαμεινώνδα Σταματιάδη, το όνομα Καρλόβασι προέρχεται από τις δύο τουρκικές λέξεις Karli – ovasi που σημαίνουν χιονισμένος κάμπος. Αν και η ερμηνεία αυτή είναι η επικρατέστερη, όμως δεν είναι εντελώς πειστική γιατί το Καρλόβασι σχεδόν ποτέ δεν καλύπτεται από χιόνια. Γι’ αυτό άλλοι ιστορικοί καταφεύγουν σε άλλες ερμηνείες. Σε δημοσίευμά της η ιστορικός Ευαγγελία Μπαλτά συνδυάζει το τοπωνύμιο Καρλή – Οβαζί με την αναφορά για την ύπαρξη ενός ποταμού στην περιοχή με παρόμοιο όνομα. Είναι λοιπόν πιθανόν το Καρλόβασι να μην είναι ο χιονισμένος κάμπος, αλλά ο κάμπος του ποταμού Καρκλίκ (Καρκλίκ – οβασί), που η χρήση το οδήγησε στη σημερινή ονομασία Καρλόβασι. Έχει πολλές εκκλησίες με σπουδαιότερες τον Άγιος Νικόλαο την Παναγία, την Αγία Τριάδα και πολλές άλλες.

Από το Καρλόβασι κατάγονταν ο Λυκούργος Λογοθέτης, ηγέτης των Σαμίων κατά την Επανάσταση του 1821 και ο μουσικοσυνθέτης Μανώλης Καλομοίρης. Επίσης, το Καρλόβασι αποτέλεσε τόπο εξορίας του Γιάννη Ρίτσου.

ΜΑΡΑΘΟΚΑΜΠΟΣ
Ο Μαραθόκαμπος βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα της Σάμου. Είναι ένα μεσόγειο παραδοσιακό χωρίο χτισμένο αμφιθεατρικά, με καμάρες και στενά δρομάκια στις νότιες παρυφές του Κέρκη. Έχει πανοραμική θέα, προς τον κόλπο, την Πάτμο και το Αγαθονήσι και προσφέρεται για περιήγηση. Είναι ένα από τα πλέον αναπτυσσόμενα τουριστικά κέντρα της Σάμου καθώς συνδυάζει απέραντες παραλίες, ιστορία και διατηρεί πλούσια αρχιτεκτονική κληρονομιά.

Η ιστορία του Μαραθοκάμπου ξεκινά από τα Βυζαντινά χρόνια, όπου παίζει σημαντικό ρόλο στις ναυτικές και εμπορικές δραστηριότητες της αυτοκρατορίας. Συχνά έφταναν εδώ οι αγιορείτες καλόγεροι για να εμπορευθούν τα προϊόντα τους και να προμηθευτούν συγχρόνως τα προϊόντα της Σάμου που ήταν κυρίως λάδι και κρασί.

Στις αρχές του προηγούμενου αιώνα αποτελούσε κέντρο εμπορίου, συνέδεε τη Σάμο με τα Δωδεκάνησα και την υπόλοιπη Ελλάδα. Ακόμα και σήμερα παραμένουν γνωστά τα ναυπηγεία για τα περίφημα ιστιοφόρα πλοία που κατασκευάζονται εδώ, ενώ άλλες δραστηριότητες έλυνε η αλιεία, η παραγωγή λαδιού και ποιοτικού σαπουνιού, τα κάρβουνα και η εξόρυξη της γνωστής μαραθοκαμπίτικης πέτρας η οποία χρησιμοποιείται ως σήμερα σε πολλά κτισίματα της περιοχής.

Η αρχιτεκτονική του παρουσιάζει ποικιλία κτισμάτων λόγω των μαστόρων που υπήρχαν εδώ από διάφορα μέρη της ηπειρωτικής Ελλάδας και ένας περίπατος στο μεγάλο αυτό κεφαλοχώρι θα ανταμείψει τον επισκέπτη.

Ο Μαραθόκαμπος είναι χτισμένος σε σημεία όπου υπάρχουν πολλές πηγές νερού και κανείς μπορεί να βρει περιπλανώμενος στο χωριό πολλές βρύσες όπως στη πλατεία Λούγκα όπου υπάρχει περίτεχνη βρύση της κεντρικής πηγής του χωριού, η βρύση Σγουρού και το πλυσταριό στον Άγιο Αθανάσιο.

Την εποχή της επανάστασης του 1821 και της Ηγεμονίας της Σάμου αργότερα ο Μαραθόκαμπος αποτελούσε καταφύγιο και κέντρο των Καρμανιόλων, των πρωτεργατών της επανάστασης.

Ιστορικά μέρη που μπορεί κάποιος να επισκεφτεί είναι ο όσιος Αντώνιος, ναός όπου κηρύχθηκε η επανάσταση στις 17 Απριλίου 1821, το Γυμνάσιο το οποίο φιλοξενεί πλούσια συλλογή παλαιών βιβλίων και το μουσείο με ιστορικά έγγραφα και κειμήλια. Στον Μαραθόκαμπο σώζεται το αρχοντικό του Σάμιου ήρωα Καπετάν Σταμάτη.